Kikkers, kippen en kinderen: tweehonderd mensen komen zaterdagmiddag kort voor 13:00 uur bijeen voor het Amerikaanse consulaat aan het Museumplein in Amsterdam. Hoewel er wordt gelachen, is de toon van de demonstratie serieus. Met protestliederen en leuzen uiten de aanwezigen hun zorgen over de toekomst van de democratie in de Verenigde Staten en het leiderschap van president Donald Trump.

Wereldwijd gaan die zaterdag ruim zeven miljoen mensen de straat op voor de tweede editie van het ‘No Kings’-protest, meldt de organisatie. In steden over de hele wereld vinden protesten plaats; alleen al in de Verenigde Staten op zo’n 2.700 plekken, in zowel grote steden als kleine gemeenschappen en Republikeinse staten.

De eerste editie van het protest vond plaats in juni, op de dag dat Trump een militaire parade hield ter ere van de 250ste verjaardag van de Amerikaanse strijdkrachten en zijn 79ste verjaardag. Volgens de organisatie van het protest was die parade een poging om zich te laten kronen tot koning en een vorm van machtsmisbruik. Daarom kozen de initiatiefnemers voor de naam ‘No Kings’: uit afkeer van alleenheersers en om te benadrukken dat een president geen koning is. In juni gingen wereldwijd naar schatting zo’n vijf miljoen mensen de straat op, verspreid over zo’n tweeduizend locaties.

Geen koning, geen tiran

In Amsterdam werd ook in juni een eerste protest georganiseerd. De 39-jarige Hayley Hughes uit Ohio verhuisde in 2013 voor de liefde naar Nederland, maar bleef verbonden met de Amerikaanse politiek via organisaties als Democrats Abroad, een organisatie voor Amerikaanse Democraten die in het buitenland wonen. Toen niemand een tweede editie wilde organiseren, besloot Hughes dat zelf te doen.

Hoewel het protest van oorsprong de naam ‘No Kings’ draagt, heeft de Nederlandse editie een andere naam. De actie richt zich namelijk niet tegen koning Willem-Alexander, maar tegen de ‘autoritaire trekken van de Trump-regering’. “We noemen het bewust geen ‘No Kings’-protest, maar een ‘No Tyrants’-protest,” legt Hughes uit. “We zijn in Nederland te gast in een land met een constitutionele monarchie.”

Dat ze vandaag bijeenkomen voor een vreedzaam protest, is niet vanzelfsprekend, legt Hughes uit. “Sommige van onze vrienden en familie in de VS nemen elke dag risico’s door op te komen voor de democratie en de rechtsstaat. Het kostte ons alleen een vergunning van de stad, een kort telefoontje met de politie en wat geluidsapparatuur. Degenen die zich veilig kunnen uitspreken, moeten dat blijven doen en hun stem laten horen. In Amerika zijn er geen tirannen, geen dictators en geen koningen!”

‘Niet mijn Amerika’

Het publiek schreeuwt luidkeels mee met Hughes. “Gemaskerde troepen in onze steden? Niet ons Amerika! Immigranten terroriseren? Niet ons Amerika! Medicaid afschaffen, milieubescherming terugdraaien, boeken verbieden, geschiedenis witwassen en wetenschap negeren? Niet ons Amerika! Transfobie, haat en vriendschap met dictators? Niet ons Amerika!”

De meeste Amerikaanse bezoekers wonen al langer in Nederland, sommige zijn hier tijdelijk voor studie, werk of vakantie. Enkelen delen hun eigen verhaal bij de microfoon. Een uitwisselingsstudent vertelt hoe zij als toekomstig docent angstig toekijkt naar de bezuinigingen op het onderwijs. Een Amerikaans echtpaar vertelt over hun recente verhuizing naar Nederland omdat ze bang zijn in hun eigen land als terroristen te worden bestempeld. Een queer vrouw deelt dat ze zich niet langer welkom voelt in haar thuisland.

Kikkers en kippen

Sprekers Jim Shulz van het Center for Democracy in New York en dr. Mike Schmidli, historicus bij de Universiteit Leiden, wijzen op de ‘zorgelijke staat’ van de Amerikaanse democratie. Jay Inslee, voormalig gouverneur van Washington, leest een fragment voor uit het dagboek van Anne Frank: ‘Vreselijke dingen gebeuren buiten… arme hulpeloze mensen worden uit hun huizen gesleurd. Gezinnen worden uit elkaar gerukt; mannen, vrouwen en kinderen worden van elkaar gescheiden. Kinderen komen thuis van school en ontdekken dat hun ouders verdwenen zijn’.

Inslee vergelijkt het fragment met de manier waarop ICE-agenten, de Amerikaanse immigratiepolitie, mensen van de straat halen. De toon is zwaar, maar de vele aanwezige kikkers laten hem toch lachen. “De kikkerpakken zijn overgewaaid uit anti-ICE-demonstraties in Portland,” legt Hughes uit. “Republikeinen proberen dat soort vreedzame demonstraties weg te zetten als gewelddadig en terrorisme. Toen bedacht de organisatie dat dat moeilijker gaat als de demonstranten er als kikkers uit zien.”

De 44-jarige Jennifer draagt geen kikker-, maar kippenpak. “Ik wilde solidair zijn met de protesten in Portland, maar kon geen kikkerkostuum vinden,” zegt ze lachend. “Dit is het beste wat ik kon regelen.”Ze verhuisde voor haar werk naar Nederland, maar benadrukt dat ook Amerikanen in het buitenland hun stemrecht moeten blijven gebruiken. “Democratie draait om participatie. Ik ben hier om mijn mede-Amerikanen in de VS en daarbuiten aan te moedigen hun stem te laten horen. De democratie is in gevaar,” zegt ze. Haar achternaam deelt ze liever niet. “De Trump-regering heeft bewezen wraakzuchtig te zijn en achter hun tegenstanders aan te gaan. Daar ben ik bang voor.”

Hoop voor de VS en voor Nederland

Aan het einde van de middag deelt iemand in een opblaasbaar kikkerpak kikkersnoepjes uit aan de jongste aanwezigen. Hughes en Schmidli pakken een gitaar en zingen samen met het publiek protestliederen als This land is your land van Woody Guthrie.

De 69-jarige April Oostwal zingt uit volle borst mee. “Ik heb gezondheidsproblemen, dus ik zit vaak thuis en kijk dan de hele dag naar het nieuws. Ik zie wat er in Amerika gebeurt en dat is verschrikkelijk – ik huil er bijna elke dag om. Toen ik van dit protest hoorde, dacht ik: dit is iets wat ik kan doen. Mijn man is mijn steun met zijn kikkerhoed.” 

Oostwal woont al zeventien jaar in Nederland met haar Nederlandse echtgenoot Ruben. “Het is fantastisch om te zien dat er zoveel mensen zijn gekomen – zelfs mijn home-representative Jay Inslee. Dat geeft me hoop dat Amerika nog niet uit elkaar valt. We tonen hier steun voor de VS, maar ook voor Nederland zelf: tegen facisme, dat overal in Europa groeit.” Ze doet haar kikkerhoed af en stopt deze in haar tas. “Vandaag heeft mij opgebeurd,” zegt ze. “Maar nu ga ik naar huis, want mijn rug doet pijn.”

Hughes blikt tevreden terug op de demonstratie. “Vandaag hebben we een statement gemaakt: we staan solidair met iedereen in de VS en we buigen niet voor Trump. Ook in Nederland is dat belangrijk: we zien dat Trump’s retoriek de hele wereld overgaat en ook hier verschuift de politiek naar rechts. Er komen belangrijke verkiezingen aan, dus het is belangrijk dat iedereen opstaat en gaat stemmen bij de verkiezingen op 29 oktober.” 

Eindredactie door Vincie van Kerkhof

Dit artikel werd geschreven door

Bekijk profiel

Nova Spier

Nova Spier (2003, zij/haar) volgt de master Journalistiek in Groningen. Zij werkt al drie jaar als redacteur bij Studenten.com en is nu ook eindredacteur bij Red Pers.

>