“Dit is Gasira,” vertelt Marije Westra terwijl ze een van haar favoriete huisdieren oppakt en langzaam aait. Eén favoriet kiezen kan ze niet, want elk dier heeft een eigen persoonlijkheid. “Zo is Kamili een beetje sassy. Die vindt het veel minder leuk als je haar oppakt.” Ook Gasira heeft een eigen wil, blijkt uit haar ondeugende oogjes en hoe ze uit Westra’s handen probeert te ontsnappen. Dat Gasira zich laat oppakken, komt doordat ze het moment dat haar baasje de kamer in liep, begon te bedelen voor eten. De andere negentien vetstaartgekko’s blijven verscholen.

“De helft van de tijd zie ik ze niet eens, omdat ze ’s nachts actief zijn.” In de hokken die de natuurlijke habitat van de Afrikaanse gekko’s nabootsen, is naast zelfgeknutselde termietenheuvels, exotische planten en een aantal krekels weinig te zien. Wie goed zoekt, spot een geribbelde staart. “Toch vind ik het leuk om ze als huisdier te hebben,” zegt de 22-jarige Friezin. “Ondanks dat ze geen liefde geven en ik ze niet kan knuffelen als een hond of kat.”

Uitsterfbeleid

In Nederland worden zo’n half miljoen reptielen als huisdier gehouden, blijkt uit onderzoek van Dibevo en de Nederlandse Voedingsindustrie Gezelschapsdieren (NVG). Waar 23 procent van de Nederlandse huishoudens een of meerdere katten heeft en 18 procent een of meerdere honden, heeft slechts 1 procent een of meerdere reptielen. Het aantal reptielenhouders wordt misschien nog kleiner, sinds de demissionair staatssecretaris van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) in oktober een huis- en hobbydierenlijst voor reptielen heeft toegezegd. Dat is een lijst die voorschrijft welke dieren als hobby mogen worden gehouden en alle andere soorten verbiedt.

Vorige zomer ging er al zo’n lijst in met dertig zoogdieren, beter bekend als de positieflijst. Mensen mogen dieren die niet op de lijst staan zoals de serval, chinchilla en Russische dwerghamster nog wel houden, maar niet meer kweken: een uitsterfbeleid. Het doel hiervan is om de veiligheid van de houder en het welzijn van de dieren te bevorderen. 65 procent van de Nederlanders is voorstander van een positieflijst voor reptielen, blijkt uit recent onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van World Animal Protection.

Kritiek op de lijst

“Ik vind zo’n lijst heel goed, maar ik denk dat het niet genoeg doet voor dierenwelzijn,” zegt Westra. “Het meest verwaarloosde huisdier is geen exotisch dier, maar het konijn.” Dat is een dier dat op de positieflijst voor zoogdieren staat. “Ik denk dat strengere houderijvoorschriften meer effect en kracht hebben.” Ze hoopt dat eisen worden gespecificeerd voor het dierenverblijf. Niet iedereen heeft namelijk zulke mooie bakken als Westra. “Er zijn ook mensen die hun dieren standaard in de plasticbakken hebben die ik gebruik als quarantainehok. Dat is gewoon zielig.”

Ook medeoprichter Sebastiaan Scheffer van Stichting Animalia vindt de doelen van de positieflijst belangrijk, maar denkt dat er betere alternatieven zijn om onder andere het dierenwelzijn te verbeteren. Ook hij is in eerste instantie voor houderijvoorschriften zoals die al worden gebruikt in bijvoorbeeld Duitsland. Daarnaast noemt Scheffer kennistesten voor het houden van specifieke dieren, iets wat in Frankrijk al voor enkele soorten wordt gedaan. “Dat mensen op theoretisch en praktisch niveau moeten aantonen dat ze bepaalde dieren kunnen houden. De lijst draagt niets bij aan het welzijn van dieren die nog gehouden mogen worden, zo’n cursus wel.”

Verder trekt Scheffer de methode achter de positieflijst in twijfel. “Als je doel is om gevaarlijke dieren te verbieden, dan is er één dier dat jaarlijks de meeste mensen bijt, maar niet op de positieflijst staat: de hond. Als je vindt dat er te veel dieren in de opvang worden gedumpt, dan moet je katten ook van de lijst halen. Dan zou er veel meer ophef zijn over de lijst,” zegt Scheffer. Namens de stichting en verschillende hobbyisten spant hij rechtszaken aan tegen de positieflijst voor zoogdieren. “Als dat lukt, moet de hele methodiek achter de lijst opnieuw worden opgesteld. Dan duurt het ook nog lang voor zo’n lijst er voor reptielen zal komen.”

Twee reptielenkamers in een rijtjeshuis

Stefan Wennekes uit Groningen volgt het allemaal op de voet. “Dit zijn mijn honden,” zegt Wennekes, doelend op twee babyschildpadden van veertig centimeter en zeven kilo. “Ze zijn nu zes jaar en ze worden nog veel groter.” Zodra de schildpadden Wennekes zien, beginnen ze tegen de rand van hun verblijf te bonken voor eten. Om het lawaai te stoppen voert de Groninger zijn Burmese woudschildpadden andijvie. Het zijn twee van Wennekes dertig schildpadden en varanen, verspreid over twee reptielenkamers op de eerste verdieping van zijn rijtjeshuis.

Wat op zijn negende begon met één reptiel is inmiddels ‘volledig uit de hand gelopen,’ vertelt de 37-jarige Groninger. Alleen al het verschonen van alle aquariums en hokken kost hem een hele dag. Daarnaast is hij nog uren bezig met het voeren, het ontwerpen van verblijven om natuurlijke omstandigheden na te bootsen, het maken van YouTubevideo’s om kennis over zijn bedreigde diersoorten te verspreiden én het belangrijkste: kijken. “Dan ga ik op mijn krukje zitten en kan ik staren naar hoe ze bewegen. Zelfs naar een leeg verblijf kan ik een uur kijken om te bedenken hoe ik het nog mooier en beter kan maken.”

Liever verhuizen, dan stoppen

Wennekes vreest voor de positieflijst. Als hij geen schildpadden meer mag kopen of kweken, gaan zijn schildpadden nog wel zo’n veertig jaar mee. Toch zou Wennekes ze dan met pijn in zijn hart wegdoen. Voor het voortbestaan van de bedreigde diersoorten zou hij een koper zoeken in een land waar ze nog wel gekweekt mogen worden. “Er gaat anders zoveel genetisch materiaal verloren.” Vol trots laat hij zien hoe een dove varaan uit een ei komt. Een lange, bruine kop met knobbelachtige schubben is al zichtbaar, maar het beest moet zijn lijf nog uit het ei wiebelen. “Maar heel eerlijk, ik overweeg om te verhuizen naar Duitsland. Ik heb een heel leuke baan en een fantastisch leuk leven, hoor, maar dit geeft mij zin.”

Geen zorgen

Om Gasira, Kamili en haar andere gekko’s maakt Westra zich geen zorgen. “Dit is een heel toegankelijke soort, dus het zou mij erg verbazen als ze niet op de positieflijst komen.” Normaal gooit Westra met calciumpoeder bestrooide krekels in de bakken, maar nu voert ze de gekko’s met een tang om te laten zien wat de reptielen voor haar zo fascinerend maakt. Zodra ze Gasira een krekel voorhoudt, kruipt de gekko uit haar termietenheuvel. Ze sluipt langzaam op haar prooi af en trekt de laatste centimeters een sprint waarbij haar dikke staart de lucht in zwaait. “Als vetstaartgekko’s jagen gaan ze met hun staart kwispelen. Super schattig!”

Als de vetstaartgekko’s wel worden verboden, zou Westra dat heel jammer vinden. De enige in huis die dat iets minder erg zou vinden is haar vriend. Vijf jaar geleden kocht ze haar eerste gekko na een stage in een dierenwinkel en inmiddels heeft ze dertig gekko’s. “Mijn vriend is inmiddels de tel kwijtgeraakt…”

Eindredactie door Tessa van den Heuvel

Dit artikel werd geschreven door

Bekijk profiel

Nova Spier

Nova Spier (2003, zij/haar) volgt de master Journalistiek in Groningen. Zij werkt al drie jaar als redacteur bij Studenten.com en is nu ook eindredacteur bij Red Pers.

>