Bij de komende Tweede Kamerverkiezingen staan jongeren zichtbaarder op de kandidatenlijsten dan ooit. Uit onderzoek van EenVandaag blijkt dat er 139 jongeren op de kieslijst staan. Volt heeft veertien jonge kandidaten, Forum voor Democratie (FVD) zeventien en ook DENK heeft zeventien kandidaten onder de dertig jaar op de lijst staan. Jongeren lijken dus beter vertegenwoordigd, maar wat voor plannen hebben partijen voor jongeren op het gebied van wonen, klimaat en onderwijs? Red Pers sprak drie jonge kandidaten van Volt, DENK en FVD. Ze vertellen waarom jongeren volgens hen moeten stemmen en wat hun partij voor deze generatie wil gaan doen.

Volt: ‘Wij leven het langst met de beslissingen van nu‘

“De besluiten die nu worden genomen, bepalen onze toekomst,” zegt Lore Eckelmans, (19) nummer 32 op de lijst van Volt. “Of het nu gaat om wonen, onderwijs of klimaat, het raakt jongeren direct.”

Volt wil jongeren nadrukkelijker betrekken bij de politiek. De partij pleit voor stemrecht vanaf zestien jaar, meer politieke educatie op scholen en een ‘Derde Kamer’ waarin jongeren hun mening kunnen geven over wetsvoorstellen. Deze voorstellen staan ook in het officiële verkiezingsprogramma van de partij.

Daarnaast richt Volt zich sterk op betaalbaar wonen en mentale gezondheid. Volgens Eckelmans moeten jongeren kunnen studeren “zonder zich kapot te lenen” en moet “mentale zorg gratis zijn tot 25 jaar”. Volt benadrukt dat mentale gezondheid net zo belangrijk is als fysieke zorg en dat de drempel voor hulpverlening omlaag moet.

Volt onderscheidt zich met een sterk Europees en klimaatgericht programma. Dat sluit aan bij de zorgen van veel jongeren over klimaatverandering. Volt wil bedrijven als Tata Steel sluiten en de landbouw en ruimtelijke indeling hervormen. Volgens het Centraal Planbureau zorgen de plannen van Volt voor minder uitstoot en innovatie. Ze investeren in duurzame energie, gezond vervoer en bescherming van natuur, water en bodem.

DENK: ‘We moeten praten mét jongeren, niet over hen’

“Veel jongeren voelen zich niet gehoord,” zegt Furkan Kondu (25), de nummer 18 van DENK. “Maar als wij niet stemmen, beslissen anderen over onze toekomst. Dat moeten we niet laten gebeuren.”

DENK richt zich op gelijke kansen en maatschappelijke rechtvaardigheid. De partij wil dat jongeren, ongeacht achtergrond, eerlijke toegang hebben tot onderwijs, stages en huisvesting. “Of je nu mbo’er bent of student aan de universiteit, iedereen verdient dezelfde kansen,” zegt Kondu.

Binnen het thema onderwijs pleit DENK voor meer waardering voor het mbo, diverser lesmateriaal en betere begeleiding voor studenten met een migratieachtergrond. De partij wil dat scholen “de samenleving weerspiegelen” en dat discriminatie bij stages hard wordt aangepakt.

Als het gaat om klimaat, moet verduurzaming volgens DENK: “haalbaar en betaalbaar zijn voor iedereen, niet alleen voor mensen met een koophuis”. Investeringen in isolatie en duurzame woningen moeten vooral terechtkomen in buurten waar veel jongeren en starters wonen.

Wonen moet volgens DENK betaalbaar worden door te zorgen voor meer betaalbare huurwoningen en strengere regels tegen huisjesmelkers. Gemeenten moeten volgens de partij jongerenwoningen kunnen reserveren voor starters. “Een dak boven je hoofd is geen luxe, het is een basisrecht,” aldus Kondu.

Het Centraal Planbureau (CPB) heeft de plannen van DENK dit jaar niet doorgerekend, waardoor de financiële effecten van hun voorstellen voor onderwijs, klimaat en wonen onbekend zijn. De haalbaarheid blijft dus onduidelijk, maar de partij positioneert zich als een stem voor jongeren die zich buitengesloten voelen: “Politiek moet niet over jongeren gáán, maar mét hen gebeuren,” zegt Kondu. “Pas dan verandert er echt iets.”

Forum voor Democratie: ‘Jongeren moeten hun toekomst terugpakken‘

“De belangen van jongeren komen lang niet altijd overeen met die van oudere generaties,” aldus Nicolas Knoester (22), nummer 14 van FVD. “Ouderen gaan massaal stemmen, maar jongeren blijven thuis. En dan beslissen anderen over onze toekomst.”

FVD richt zich op onderwijs, wonen en vrijheid. De partij wil dat onderwijs weer draait om kwaliteit en vrij debat, zonder “ideologische invloeden”. Ook wil FVD dat de Nederlandse taal weer de norm wordt in het hoger onderwijs. Daarnaast stelt de partij dat de woningmarkt pas herstelt als de immigratie omlaaggaat.

FVD belooft jongeren te helpen door studieschulden niet meer mee te laten tellen bij hypotheekaanvragen en de studenten-OV-kaart zeven dagen per week geldig te maken. Beide voorstellen zijn populair onder jongeren, maar worden in het officiële partijprogramma slechts beperkt uitgewerkt. “Wij willen dat starters weer een huis kunnen kopen,” zegt Knoester. “Het systeem zit vast. Jongeren moeten kansen krijgen om iets op te bouwen.”

De focus ligt minder op jongerenparticipatie en meer op systeemverandering: minder Europese invloed, minder klimaatregels en meer nationale autonomie. Dat spreekt een deel van de jongeren aan die kritisch zijn op Brussel en het huidige klimaatbeleid, maar staat lijnrecht tegenover de wens van de meerderheid van jongeren die meer actie wil tegen klimaatverandering.

Jongeren op de lijst in perspectief

Groot is de kans niet dat deze jongeren in de Tweede Kamer terechtkomen. Van de 139 jongeren die op de kieslijst staan, staan er maar twaalf op een verkiesbare plek blijkt uit een data-analyse van EenVandaag en Stem Jong. Desondanks hopen de jongeren die lager op de lijsten staan leeftijdsgenoten aan te spreken en stemmen te winnen voor een goede volksvertegenwoordiging, juist voor de volgende generatie.

Eindredactie door Evi Verleije

Dit artikel werd geschreven door

Bekijk profiel

Meike Halbesma

<p style="font-weight: 400">Meike Halbesma (2004, zij/haar) is student Bestuurskunde aan de Thorbecke Academie Leeuwarden, en heeft een passie voor jongerenparticipatie en een fascinatie voor het versterken van jongerenstemmen in de samenleving. Als redacteur Jongeren probeert ze hen de plek aan tafel te geven die ze verdienen, zodat hun stem luider klinkt en niemand er meer omheen kan.</p>

>