Het aantal schoolgaande jongeren in Nederland met een bijbaan is fors hoger dan in andere Europese landen. Uit cijfers van databureau Eurostat blijkt dat 74% van de Nederlandse jongeren tussen de 15 en 29 jaar oud in 2022 een baan had. Dat is opvallend aangezien het gemiddelde werkende jongeren binnen de Europese Unie op iets minder dan 26% lag. In Denemarken, het land waar na Nederland het grootste aantal scholieren werkt, heeft 52% van de jongeren een baan.

Vooral onder Nederlandse schoolgaande jongeren is werken dus de norm. Maar hoe is het om als student buiten die norm te vallen en juist géén baan te hebben? Studenten Azriël, Cerisa, Sasha en Bartek vertellen over hun ervaringen.

Azriël

‘Ik denk dat het belangrijk is om een waardevolle invulling te geven aan je week’

Azriël (20) is tweedejaars bachelorstudent Literatuurwetenschappen aan de Universiteit Utrecht en woont op kamers in Zwolle. Doordat ze niet kan werken ontvangt ze bijzondere studietoeslag en betalen haar ouders haar huur. “Ik heb autisme en daardoor kan ik niet in combinatie met studie, reizen en op mijzelf wonen, óók nog werken,” vertelt ze. In het verleden heeft Azriël vooral positieve ervaringen gehad met werk: “Ik vond het fijn om sociaal bezig te zijn en iets bij te dragen.”

Daardoor baalt ze er ook flink van dat ze nu niet kan werken. “Het is heel erg naar om te zien dat andere mensen iets wel kunnen wat jij niet kan,” legt ze uit. Wanneer ze minder lang hoeft te reizen tussen haar woonplaats en studie, denkt Azriël dat ze weer zou kunnen werken. Ze heeft ook al bedacht van wat voor werk ze dan zou willen doen: “Ik zou graag iets willen doen in retail, of een baantje als medewerker in de universiteitsbibliotheek.” Alhoewel ze denkt dat een bijbaan een positieve bijdrage kan leveren voor studenten, ziet ze ook nadelen: “Ik denk dat het belangrijk is om een waardevolle invulling te geven aan je week, maar dat kan ook met bijvoorbeeld vrijwilligerswerk en politiek activisme, en daar houden veel mensen geen tijd voor over doordat ze moeten werken.”

Cerisa

‘Ik vind het belachelijk dat je moet werken om rond te komen terwijl je studeert’

Cerisa (23) is tweedejaars bachelorstudent Culturele Antropologie aan de Universiteit van Amsterdam en woont in Hoofddorp. Het lukt haar niet om te werken vanwege problemen met haar gezondheid: “Vorig jaar heb ik Pfeiffer opgelopen, waardoor ik niet kan werken naast mijn studie zonder een burn-out te krijgen.” Ze heeft naar eigen zeggen geluk met haar situatie, omdat haar ouders financieel kunnen bijdragen.

Voor ze ziek werd, werkte de studente Culturele Antropologie wel: “Ik heb meerdere banen gehad, waarvan het grootste gedeelte in de horeca.” Ze vond haar laatste baantje, bij pretpark Duinrell, ook heel fijn: “Ik had leuke collega’s en het betaalde goed voor een baan waar je geen diploma voor nodig had.” Voor Cerisa was het werk in de zomer vooral nuttig om een kleine reserve op te bouwen voor tijdens het schooljaar, maar ze heeft ook kritiek op de heersende werkcultuur: “Ik vind het belachelijk dat je moet werken om rond te komen terwijl je studeert!”

Sasha woont in Amsterdam en studeert Taalwetenschappen.

Sacha

‘Je kan op veel andere manieren relevante dingen doen naast je studie’

Sacha (24) woont in Amsterdam, waar ze ook de master Taalwetenschap volgt. In het verleden heeft ze veel verschillende baantjes gehad, maar voor nu maakt ze de keuze om niet te werken: “Ik heb ervoor gekozen om de lening omhoog te gooien en mij te richten op mijn studie. Bovendien ga ik vanaf februari stage lopen en ik wil nu geen studievertraging oplopen.” Sacha heeft wel al een idee wat ze wil doen na haar master: “Ik denk dat ik wil werken in het onderwijs, daar wordt ik momenteel ook een beetje voor opgeleid.”

Volgens Sacha zijn er positieve en negatieve kanten aan de Nederlandse werkcultuur onder jongeren. “Ik heb goede ervaringen gehad met werk, maar je moet wel oppassen met te veel werken naast je studie, want dat kan nadelige effecten hebben. Ik kies er daarom nu bewust voor om even rustig aan te doen,” vertelt ze. Of het goed is om veel te werken als jongere, weet ze zo net nog niet: “Ik denk dat het wel goed is om te werken, maar niet te veel en niet als je te jong bent. Bovendien kan je ook op veel andere manieren relevante dingen doen naast je studie, door een bestuursjaar bij een studievereniging te doen.”

Toen ze een tijd in Frankrijk studeerde, zag Sasha dat werkcultuur onder jongeren heel anders was. “In Frankrijk waren er weinig studenten met een bijbaan, dat komt ook op de middelbare school nauwelijks voor. Daarnaast is de arbeidsmarkt veel meer gericht op vaste banen voor een langdurige baan,” vertelt ze. Maar dat heeft ook zijn nadelen: “Je ziet in Frankrijk wel dat studenten meer afhankelijk zijn van financiële steun van hun ouders.”

Bartek

‘Soms baal ik er wel van dat veel van mijn vrienden wel een baan hebben en ik niet’

De Poolse Bartek (20) woont sinds 2023 in Utrecht en is tweedejaars bachelorstudent Geschiedenis. Hij heeft geen werkervaring in Nederland, maar wel in zijn thuisland: “Ik heb in een klein bedrijf gewerkt waar ik producten inpakte en opstuurde naar landen in Centraal-Europa.” Vooral in vakantieperiodes werkte hij daar veel. “Toen ik begon met werken was ik 17 jaar oud en werkte ik 5 dagen per week, 6 uur per dag. Later werd dat zelfs 8 uur per dag,” vertelt hij. Net als Bartek werkte veel van zijn vrienden in Polen, waardoor hij het zelf dan ook zag als de norm: “Ik dacht dat het als tiener goed was om te werken en ik wilde ook gewoon wat extra geld. In Polen heerst ook het idee dat werken je een verantwoordelijk mens maakt.”

Bartek kan momenteel niet werken omdat het niet valt te combineren met zijn studie en honoursprogamma aan de universiteit. Hij baalt ervan dat hij er geen tijd voor heeft: “Soms baal ik er wel van dat veel van mijn vrienden wel een baan hebben en ik niet. Ik vond het ook fijn om verantwoordelijk te kunnen zijn voor mijn eigen levensonderhoud.” Als hij wel genoeg tijd zou hebben naast zijn studie, zou hij graag willen werken. Wat hij dan zou willen doen, weet hij nog niet. Het lijkt hem wel handig om iets te doen waarbij hij weinig hoeft na te denken.

Eindredactie door Maria van Riel

Steun Red Pers

Je las dit artikel gratis, maar dat betekent niet dat het Red Pers niets heeft gekost. Wij bieden jonge, aspirerende journalisten een podium én begeleiding. Dat kunnen we nog beter met jouw steun. Die steun komt met twee voor de prijs van één, want onze sponsor matcht jouw donatie. Geef jij ons vijf euro? Dan ontvangen wij een tientje.

Dit artikel werd geschreven door

Bekijk profiel

Adam Krid

Redacteur Economie

Adam Krid(2002, hij/hem) is student geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, en heeft naast een fascinatie voor Ajax ook een fascinatie voor economische geschiedenis en economie. Als economieredacteur probeert hij economische gebeurtenissen en situaties in een historisch perspectief te plaatsen, of juist te kijken naar de dingen die normaliter onder de radar verdwijnen.